Trappistenbier, of kortweg trappist, is bier dat door trappisten, monniken van de orde der cisterciënzers, wordt gebrouwen. Het is dus geen biersoort, zoals vaak wordt gedacht, maar een omschrijving van de herkomst. De naam “trappist” is afgeleid van de naam van één der stichtende abdijen van de trappistenorde in Frankrijk: abdij Notre-Dame de la Grande Trappe.
Een trappist is een abdijbier, maar niet elk abdijbier is een trappist. Zo is Leffe een bekend abdijbier dat vaak ten onrechte een trappist wordt genoemd. Abdijbieren die de titel van trappist niet dragen, zijn bieren die wel aan een abdij verbonden zijn (vaak alleen in naam), maar niet door de monniken of door hun directe medewerkers worden gebrouwen. Soms bevindt de brouwerij zich zelfs op het domein, maar niet in het klooster. Er wordt soms gebruikgemaakt van het oude abdij-recept maar in veel gevallen gaat het om geheel nieuwe bieren. Wel wordt er vaak onder licentie van de abdij gebrouwen, wat inhoudt dat de monniken toestemming moeten geven voor elke nieuwe reclamecampagne, elk nieuw gebrouwen bier, elk nieuw etiket, etc. Hiervoor ontvangen de abdijen jaarlijks een percentage van de winst die de monniken zelf weer gebruiken voor hun eigen levensonderhoud, onderhoud van de abdij en natuurlijk voor de goede doelen die zij steunen. Ook als een bier wel door monniken of onder toezicht daarvan wordt gebrouwen, of in een abdij wordt gebrouwen, is het nog niet per definitie een trappistenbier. Er moet sprake zijn van monniken van de orde der cisterciënzers.